Ygeiaevexia.gr, 2 Οκτωβρίου 2014
Τι είναι, πως προκαλούνται, πως αντιμετωπίζονται!
Πόσες φορές έχουμε ακούσει την έκφραση «Έχω τη χολή μου»… Η αλήθεια είναι ότι όλοι την έχουμε! Ευτυχώς! Γιατί η χολή είναι ένα φυσιολογικό και απαραίτητο στοιχείο που παράγεται από το ανθρώπινο ήπαρ. Χρησιμοποιώντας βέβαια την παραπάνω έκφραση εννοούμε ότι πάσχει η χοληδόχος κύστη μας, πράγμα συνήθως σημαίνει ότι έχουμε λίθους-κοινώς Πέτρες στη Χολή μας, δηλαδή χολολιθίαση. Τι είναι όμως η χολή και ποια είναι η λειτουργία της στον οργανισμός;
Πώς σχηματίζονται οι πέτρες; Πρέπει πάντοτε να αφαιρείται η χοληδόχος κύστη και ποιες συνέπειες προκαλεί η αφαίρεσή της; Γι’ αυτές και αρκετές άλλες απορίες σας σχετικά με τις πέτρες στη χολή θα ενημερωθείτε από το θέμα που ετοιμάσαμε για σας, με τη βοήθεια του Χειρούργου κ. Δημήτρη Φιλίππου.
Πότε δημιουργείτε το πρόβλημα;
Η χοληδόχος κύστη είναι ένα όργανο σχήματος αχλαδιού, που βρίσκεται κάτω από τη δεξιά πλευρά του ήπατος από το οποίο παράγεται. Ο κύριος σκοπός του είναι να συγκεντρώσει το πεπτικό υγρό (χολή) που παράγεται από το ήπαρ. Η χολή παράγεται από το ήπαρ σε ποσότητα που φτάνει περίπου τα 750 ml το 24ωρο και χρησιμοποιείται κατά τη διάρκεια των γευμάτων καθώς είναι απαραίτητη για την πέψη των λιπαρών στοιχείων της διατροφής μας και την απορρόφηση κάποιων βιταμινών. Οι λίθοι στη χοληδόχο κύστη δεν προϋπάρχουν αλλά δημιουργούνται στη διάρκεια της ζωή μας, όταν διαταραχθεί η ισορροπία των συστατικών της χολής, έτσι ώστε ορισμένα από αυτά να μην μπορούν να διαλυθούν και να κατακάθονται με τη μορφή κρυστάλλων και λάσπης, στην αρχή και λίθων εν τέλει. Έτσι, στη χοληδόχο κύστη σχηματίζονται κρύσταλλοι οι οποίοι αποτελούν τον πυρήνα γύρω από τον οποίο σχηματίζονται άλλοι.
Πώς εκδηλώνεται το πρόβλημα;
Η κίνηση των λίθων κατά την πορεία των στοιχείων εκείνων που περιέχουν και μεταφέρον τη χολή προς το έντερο και η απόφραξη αυτών των στοιχείων δημιουργεί σε μεγάλο βαθμό τη συμπτωματολογία της χολολιθίασης. Τυπικό σύμπτωμα της χολολιθίασης είναι ο έντονος σταθερός πόνος στο δεξιό πάνω μέρος της κοιλιάς, κάτω από τα πλευρά.
Η ενόχληση μπορεί επίσης να αντανακλά στο επιγάστριο, στο δεξιό ώμο, στην πλάτη και αλλού. Συνήθως εμφανίζεται μισή με μία ώρα μετά το φαγητό και μπορεί να διαρκέσει από 10 λεπτά μέχρι και πολλές ώρες. Τον πόνο συνοδεύει συχνά ναυτία, εμετός αλλά και πυρετός ή ρίγος και σπανιότερα ίκτερος (κιτρίνισμα του δέρματος).
Τα επεισόδια πόνου μπορεί να εμφανίζονται τακτικά αλλά και με μεσοδιαστήματα ελεύθερα συμπτωμάτων μπορεί να είναι διάφορες ενοχλήσεις δυσπεψίας που εμφανίζονται με ερυγές (ρεψίματα), τυμπανισμό, διάχυτα κοιλιακά ενοχλήματα, συνήθως μετά από γεύματα με περιεκτικότητα σε λίπος.
Οι χοληστερολικοί λίθοι έχουν πράσινο-καφέ χρώμα και το μέγεθος ποικίλει από ένα κόκκο άμμου μέχρι και λίγα εκατοστά
Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο;
Υπολογίζεται ότι το 10% -20% του πληθυσμού θα αναπτύξει Πέτρες στη Χολή κάποια στιγμή στη ζωή του. Παρότι ο μηχανισμός σχηματισμού τους δεν είναι απολύτως σαφής, έχει αποδειχθεί ότι ορισμένοι παράγοντες αυξάνουν σημαντικά τις πιθανότητες. Τέτοιοι παράγοντες είναι:
- Η παχυσαρκία: Θεωρείται σημαντικός παράγοντας κινδύνου καθώς αυξάνει τη συγκέντρωση της χοληστερόλης που εκκρίνεται στη χολή και μειώνει την κινητικότητα της χοληδόχου κύστης με αποτέλεσμα η χολή να λιμνάζει και να υπερσυμπυκνώνεται.
- Το φύλο: οι γυναίκες έχουν αναμφισβήτητα τα πρωτεία αφού η αναλογία γυναικών – ανδρών είναι 4:1 εξαιτίας ορμονικών παραγόντων. Αρνητικά επιδρά η εγκυμοσύνη και η θεραπεία ορμονική υποκατάστασης, ενώ η διαφορά μεταξύ των δύο φύλων περιορίζεται μετά την εμμηνόπαυσης.
- Η ηλικία: η συχνότητα εμφάνισης χολόλιθων αυξάνεται σημαντικά με την ηλικία, ιδιαίτερα μεταξύ των αντρών (20% στην ηλικία μεταξύ 50-60 ετών).
- Ο σακχαρώδης διαβήτης: η χολολιθίασης αυξάνει με την συνύπαρξη κάποιων νόσων, όπως σακχαρώδης διαβήτης, εντερίτιδες.
- Η απότομη απώλεια βάρους
- Η νηστεία
- Η φυλή
- Η κληρονομικότητα
Η κατάλληλη διατροφή
- Προτεινόμενες τροφές: αγκινάρα, καρότο, κεράσι, κρεμμύδι, φράουλα, λεμόνι, μήλο, μελιτζάνα, ελιά, μαυροράπανο, ραπάνι, δεντρολίβανο, ταραξάκο, σταφύλι.
- Τροφές που επιτρέπονται: αποβουτυρωμένο γάλα, γιαούρτι και γαλακτοκομικά, σούπες, ψάρια, ασπράδια αβγών, όλα τα όσπρια σε λογικές ποσότητες, όλα τα λαχανικά φρέσκα ή ωμά ή μαγειρεμένα ελαφρά, τρόφιμα πλούσια σε φυτικές ίνες.
- Τροφές που να αποφεύγονται: λιπαρά τρόφιμα, λίπη, αλλαντικά. Κρόκοι αυγών, σοκολατούχα ροφήματα, κονσέρβες, αλμυρά σνακ, γλυκά, ξηροί καρποί, πιπέρι.
Υπάρχει λύση;
Οι πέτρες στη χολή δεν εξαφανίζονται από μόνες τους και τα συμπτώματα θα συνεχίζονται μέχρι να αφαιρεθεί η χοληδόχος κύστη. Ωστόσο, κάποιες περιπτώσεις μπορούν να αντιμετωπιστούν προσωρινά με φαρμακευτική αγωγή ή κάποιο ειδικό πρόγραμμα διατροφής που θα συστήσει ο γιατρός, όπως για παράδειγμα μείωση της λήψης λιπαρών ουσιών.
Αν και παλαιότερα υποστηριζόταν ότι κάθε λιθιασική χοληδόχος κύστη πρέπει να αφαιρείται, σήμερα επικρατεί διαφορετική άποψη. Στις περιπτώσεις ασυμπτωματικής χολολιθίασης, που αποτελεί και την πλειονότητα, πιθανόν να μη χρειάζεται αντιμετώπιση και δεν συνιστάται καμία παρέμβαση, δεν μπορεί μια απλή υπερηχογραφική παρακολούθηση να αρκεί. Εξαίρεση αποτελούν οι ηλικιωμένοι ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη, οι οποίοι πρέπει να υποβάλλονται σε χολοκυστεκτομή, για το φόβο περιπλοκών.
Όταν όμως υπάρχουν επεισόδια πόνου και ειδικά περισσότερες από μια φορές, τότε η αφαίρεση της χοληδόχου κύστης επιβάλλεται. Παλαιότερα ο μόνος τρόπος αφαίρεσης ήταν η λεγόμενη κλασική εγχείριση με μια μεγάλη τομή. Σήμερα, η επέμβαση αυτή πραγματοποιείται με λαπαροσκοπική τεχνική που δεν ταλαιπωρεί τον ασθενή και έχει μικρή αισθητική επιβάρυνση.
Ονομάζεται Λαπαροσκοπική Χολοκυστεκτομή.
Πρέπει να τονισθεί ότι η εκλογή της μεθόδου θεραπείας ακολουθεί κριτήρια που υπαγορεύονται από την κλινική κατάσταση του ασθενούς και σαφώς τη τελική απόφαση ανήκει στο χειρούργο που αναλαμβάνει να αντιμετωπίζει την κατάστασης.
Το υπερηχογράφημα είναι η πιο συνηθισμένη εξέταση που χρησιμοποιείται για την εύρεση των χολολίθων, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να χρησιμοποιηθούν και άλλες ακτινολογικές εξετάσεις για να αξιολογηθεί το πρόβλημα.
Στα πλεονεκτήματα της λαπαροσκοπικής τεχνικής περιλαμβάνεται η ταχύτερη ανάρρωση και η συντομότερη παραμονή στο νοσοκομείο ενώ ο ασθενής πονάει σαφώς λιγότερο και καταλείπεται μικρότερη ουλή.
Είναι ασφαλής η λαπαροσκοπική χολοκυστετομή;
Υπάρχουν πολλές μελέτες που δείχνουν ότι ο αριθμός των επιπλοκών στη λαπαροσκοπική χολοκυστεκτομή είναι πολύ μικρός και ανάλογος της ανοιχτής μεθόδου. Από τότε που εφαρμόστηκε η λαπαροσκοπική χολοκυστεκτομή, η λαπαροσκοπική μέθοδος έχει επεκταθεί επίσης σε κήλες, σκωληκοειδεκτομές, κολεκτομές, σπληνεκτομές και άλλες επεμβάσεις.
Και μετά τι;
Μετά τη χολοκυστεκτομή, ο ανθρώπινος οργανισμός προσαρμόζεται στα νέα δεδομένα, ώστε μετά από ολιγοήμερη διατροφή με ελαττωμένη περιεκτικότητα σε λιπαρά, μπορεί αν επιστρέψει σε ελεύθερη διατροφή, χωρίς κανένα κίνδυνο από τα χοληφόρα.
Τέλος καλό…
…αν δεν ξεχνάμε ότι το σημαντικότερο στοιχειό στην αντιμετώπιση είναι η άμεση και χωρίς καθυστέρηση επικοινωνία του ασθενούς με τον ειδικό γιατρό. Είναι ο μόνος που μπορεί να βοηθήσει υπεύθυνα και αποτελεσματικά, ώστε να διαγνωστεί και να λυθεί το πρόβλημα έγκαιρα.