Μέχρι πριν από λίγο καιρό, ο Καρκίνος του Ήπατος (είτε πρωτοπαθούς κακοήθειας, είτε δευτεροπαθούς-μεταστατικής), ελαχιστοποιούσε τις πιθανότητες επιβίωσης του ασθενούς σε περίπτωση δεδομένης της αδυναμίας χειρουργικής αφαίρεσης του τμήματος του προσβεβλημένου ήπατος.
Σήμερα αυτό δεν ισχύει, καθώς νέες τεχνικές έχουν εμφανισθεί ικανές να αντιμετωπίσουν ικανοποιητικά τα τρία πέμπτα των περιπτώσεων. Η κακοήθεια μπορεί να είναι πρωτοπαθής (δηλαδή η αρχική εστία στο ήπαρ), ή δευτεροπαθής (μεταστάσεις από καρκίνο σε άλλα όργανα). Συνήθως μπορεί να υπάρχει:
- Ιστορικό χειρουργηθέντος καρκίνου σε άλλο σημείο του σώματος (συνήθως στο παχύ έντερο), ο οποίος τώρα παρουσιάζει μεταστάσεις στο ήπαρ.
- Ασαφής πόνος στο επιγάστριο.
- Ανάπτυξη πρωτοπαθούς νεοπλάσματος είτε σε υγιές ήπαρ, είτε σε έδαφος κιρρωτικού ήπατος.
Πως εκδηλώνεται αρχικά ο Καρκίνος του Ήπατος;
Οι πρώτες ενδείξεις για τη νόσο ποικίλλουν και μπορεί να υπάρχει μόνο ένας ήπιος και βύθιος πόνος στο δεξιό επιγάστριο, αλλά μπορεί η νόσος να ανακαλυφθεί τυχαία είτε από παθολογικές εργαστηριακές εξετάσεις αίματος είτε σε υπερηχογράφημα ή άλλη εξέταση που γίνεται για διερεύνηση έτερης πάθησης ή απλό έλεγχο.
Σε ασθενείς με ιστορικό χρόνιας ηπατίτιδας θα παρατηρηθεί επιδείνωση της ηπατικής λειτουργίας ή εμφάνιση επιπρόσθετων διαταραχών.
Πως τίθεται η διάγνωση;
Σε έναν ασθενή που παρουσιάζει το παραπάνω ιστορικό γίνεται ο ακόλουθος έλεγχος, ο οποίος αρχικά στοχεύει στην ανάδειξη μεταστάσεων ή ύπαρξης πρωτοπαθούς όγκου στο ήπαρ, και στη συνέχεια στη σταδιοποίηση της νόσου.
•Γενική εξέταση αίματος και ούρων, ηλεκτροκαρδιογράφημα (ΗΚΓ) και ακτινογραφία θώρακος.
Υπερηχογράφημα: Το υπερηχογράφημα αποτελεί μια διαγνωστική μέθοδο, κατά την οποία από μια συσκευή εκπέμπονται ραδιοκύματα, μέρος των οποίων ανακλάται στους ιστούς και επιστρέφει σε ένα δέκτη, ο οποίος μετατρέπει σε εικόνα την πληροφορία αυτή. Αποτελεί ακίνδυνο και ανώδυνο τρόπο για την εξέταση του περιεχομένου του της κοιλίας και κυρίως του ήπατος. Επίσης το υπερηχογράφημα μπορεί να μας δείξει εάν η ανωμαλία πρόκειται για συμπαγή όγκο ή για κυστικό μόρφωμα.
CT scan (ψηφιακή αξονική τομογραφία): Ειδικές ακτινογραφίες λαμβάνονται από ειδικό μηχάνημα που μοιάζει με μεγάλο κύλινδρο. Ο ασθενής ξαπλώνει στο κρεβάτι στο εσωτερικό του κυλίνδρου. Λαμβάνονται ακτινογραφίες που απεικονίζουν σε πολύ λεπτές τομές το σημείο (εν προκειμένω την άνω κοιλία και το ήπαρ) που μας ενδιαφέρει. Έτσι μας δίνεται η δυνατότητα να παρατηρήσουμε το παρέγχυμα του ήπατος με πολύ μεγάλη λεπτομέρεια και τον καθορισμό της ανωμαλίας-εάν πρόκειται για συμπαγή όγκο ή για κυστικό μόρφωμα.
MRI (Απεικόνιση Μαγνητικού Συντονισμού):Σ΄ αυτή την τεχνική δεν χρησιμοποιούνται ακτίνες-x. Δημιουργείται ένα ισχυρό αλλά ακίνδυνο μαγνητικό πεδίο γύρω από τον εξεταζόμενο το οποίο με τη βοήθεια υπολογιστής μετατρέπεται σε εικόνα. Τα εσωτερικά όργανα και τα οστά απεικονίζονται με μεγάλη λεπτομέρεια και επιπλέον υπάρχει η δυνατότητα απεικόνισής τους από διάφορες γωνίες. Η τεχνική είναι εξαιρετικά ευαίσθητη για τον έλεγχο των εσωτερικών οργάνων και τη διάκριση των αιμοφόρων αγγείων από τους παρακείμενους ιστούς.
Βιοψία ήπατος: Αυτή η μέθοδος χρησιμοποιείται για να επιβεβαιώσει την ύπαρξη κακοήθειας. Το δέρμα πάνω από το ήπαρ αναισθητοποιείται και μια λεπτή βελόνα εισέρχεται μέσα στο προσβεβλημένο ήπαρ αφαιρώντας ένα μικρό κομμάτι του ύποπτου όγκου. Το κομμάτι αυτό αφαιρείται για να διερευνηθεί κυτταρολογικά η ύπαρξη κακοήθειας στο ήπαρ.
Σπινθηρογράφημα οστών: Γίνεται ενδοφλέβια έγχυση ειδικής ουσίας σεσημασμένης με ραδιενεργό υλικό, η οποία έχει την ιδιότητα να κατακρατάται εκλεκτικά στα σημεία οστικών μεταστάσεων. Μετά ολόκληρο το σώμα «σκανάρεται» με ειδική κάμερα και λαμβάνονται εικόνες όλου του σκελετικού συστήματος, όπου διαπιστώνεται η ύπαρξη ή μη μεταστάσεων στα οστά.
Με αυτές τις εξετάσεις είναι δυνατό να διαπιστωθεί η ύπαρξη κακοήθους όγκου στο ήπαρ ο οποίος δεν παρουσιάζει μεταστάσεις, σε άλλα όργανα.
Πότε χειρουργείται ο καρκίνος του ήπατος;
Ο Καρκίνος του Ήπατος αντιμετωπίζεται χειρουργικά όταν οι ενδείξεις περιλαμβάνουν:
• Την ύπαρξη καρκίνου στο ήπαρ χωρίς ένδειξη ύπαρξης μεταστάσεων σε οποιοδήποτε άλλο τμήμα του οργανισμού.
• Την ύπαρξη καρκίνου σε τέτοιο σημείο του ήπατος που να μπορεί να αφαιρεθεί αφήνοντας στον ασθενή αρκετό κομμάτι υγιούς ήπατος.
Η ένδειξη για χειρουργική επέμβαση σε καρκίνο του ήπατος για την αφαίρεση του πάσχοντος τμήματος τίθεται μετά από προσεκτική θεώρηση όλων των δεδομένων.
Υπάρχουν άλλες θεραπείες εκτός της αφαίρεσης τμήματος του ήπατος;
Με τη μεγάλη πρόοδο της τεχνολογίας έχουν αναπτυχθεί διάφορες τεχνικές για την αντιμετώπιση των όγκων του ήπατος χωρίς αφαίρεση τμήματος αυτού. Επειδή όμως το κεφάλαιο αυτό είναι εξαιρετικά μεγάλο και δυσνόητο, και η εφαρμογή τα αποτελέσματα, οι ενδείξεις, οι τεχνικές οι αντενδείξεις και οι επιπλοκές των μεθόδοων αυτών όπως και η πρόγνωση και πορεία των ασθενών διαφέρουν εξαιρετικά και εξαρτώνται από πάρα πολλούς παράγοντες θα αναφέρουμε μόνο επιγραμματικά τι νεότερο υπάρχει. Η επιλογή της κάθε μεθόδου η οποία είναι συνσιταμένη πολλών παραγόντων και εξαρτάται από πολλές κατάστάσεις και κυρίως τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του όγκου καλό είναι να τα συζητήσετε με το θεράποντα ιατρό σας.
Οι τεχνικές που έχουν αναπτυχθεί είναι:
- Ο χημειοεμβολισμός και η εκλεκτική χημειοθεραπεία.
- Η καταστροφή του όγκου με ραδιοσυχνότητες.
- Η καταστροφή του όγκου με μικροκύματα.
- Η χρήση κρυθεραπείας για την ακταστροφή του όγκου.
Τι θα χρειαστεί πριν την επέμβαση;
Προεγχειρητικά θα γίνουν εξετάσεις αίματος, ούρων, καρδιάς (ΗΚΓ) και πνευμόνων (ακτινογραφία).
Μπάνιο μπορείτε να κάνετε κατά τις συνήθειες σας το πρωί πριν την επέμβαση.
Δεν πρέπει να φάτε ούτε να πιείτε τίποτα για τουλάχιστον 8 ώρες πριν την επέμβαση.
Μπορεί να σας χορηγηθεί φαρμακευτική αγωγή η οποία προκαλεί υπνηλία πριν τη μεταφορά σας στο χειρουργείο (προνάρκωση).
Θα χρειαστεί πιθανό να μεριμνήσετε ώστε να υπάρχει αίμα διαθέσιμο στην αιμοδοσία.
Είναι δύσκολη η επέμβαση;
Η δυσκολία της επέμβασης εξαρτάται από το είδος της. Οι χειρουργικές εκτομές συνήθως θεωρούνται βαριές επεμβάσεις με νοσηρότητα και θνητότητα και πρέπει να πραγματοποιούνται μόνο από εξειδικευμένους ιατρούς σε κέντρα που ασχολούνται με τη χειρουργική του ήπατος.
Διάφοροι τύποι εκτομών είναι δυνατό να εφαρμοστούν ανάλογα με την περίπτωση και την εντόπιση του όγκου, αλλά αυτά καλύτερα να τα συζητήσετε με τον ιατρό σας γιατί όπως είπαμε η αντιμετώπιση ποικίλει και εξαρτάται από το συγκεκριμένο πρόβλημα.
Εναλλακτικά της κλασσικής χειρουργικής η αφαίρεση ορισμένων βλαβών μπορεί να γίνει λαπαροσκοπικά, η να καταστραφούν με ραδιοσυχνότητα ή κρυοθεραπεία. Το είδος της θεραπείας εξατομικεύεται. Στην περίπτωση αυτή βέβαια μειώνεται και ο βαθμός δυσκολίας και κινδύνου. Ορισμένες ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές μπορεί να γίνουν ακόμη και σε εξωνοσοκομειακή βάση.
Μετάγγιση αίματος γίνεται μόνο αν κριθεί απολύτως αναγκαία, όμως στις περισσότερες περιπτώσεις αυτή απαιτείται.
Μία τυπική χειρουργική επέμβαση (ηπατεκτομή) διαρκεί τρεις με πέντε ώρες.
Τι ακολουθεί μετά την επέμβαση;
Μετά το πέρας της επέμβασης θα μεταφερθείτε στο θάλαμο ανάνηψης όπου και θα παρακολουθείστε συνεχώς. Μόλις σταθεροποιηθούν η αρτηριακή πίεση, οι σφύξεις και η αναπνοή, θα μεταφερθείτε σε ένα συνήθη θάλαμο νοσηλείας.
Θα υπάρχει στη μύτη σας ένας λεπτός ελαστικός σωλήνας (ρινογαστρικός σωλήνας ή σωλήνας Levin), ο οποίος βοηθά στην αποσυμφόρηση του στομάχου από τα υγρά και τον καταπινόμενο αέρα και ο οποίος θα διατηρηθεί για λίγες ημέρες.
Το ίδιο κιόλας βράδυ θα σας βοηθήσουν να ανακαθίσετε στο κρεβάτι και την επόμενη ημέρα να σηκωθείτε και να περπατήσετε.
Ο πόνος ελέγχεται με κατάλληλα αναλγητικά φάρμακα.
Αφού αφαιρεθεί ο σωλήνας από τη μύτη σας, θα ξεκινήσετε να λαμβάνετε μία προσεκτικά καθορισμένη δίαιτα ενώ θα σας δοθούν οδηγίες για το διαιτολόγιο που πρέπει να ακολουθήσετε όταν επιστρέψετε στο σπίτι σας.
Συνήθως οι ασθενείς είναι ικανοί να επιστρέψουν στο σπίτι τους μέσα σε 7 έως 10 ημέρες.
Όπως σε κάθε επέμβαση υπάρχει πάντοτε ο κίνδυνος επιπλοκών. Σε αυτή την επέμβαση στις συνήθεις επιπλοκές συμπεριλαμβάνονται η αιμορραγία, η πνευμονία, καρδιολογικά προβλήματα, ο ίκτερος, ο ειλεός, η επιμόλυνση της χειρουργικής τομής, ο έκπτωση της ηπατικής λειτουργίας κ.α.
Θα ενημερωθείτε για τα φάρμακα που πρέπει να λαμβάνετε στο σπίτι, τις επισκέψεις στον ιατρό μετά την επέμβαση για παρακολούθηση και την αφαίρεση των ραμμάτων.
Ο καρκίνος του ήπατος είναι θεραπεύσιμος. Οι πιθανότητες επιβίωσης είναι δυνατόν να υπολογιστούν μόνο με προσεκτική συνεκτίμηση όλων των δεδομένων.
Τι θα χρειαστεί να προσέχω μετά την επέμβαση;
- Μπορείτε να περπατάτε όσο θέλετε και να ανεβαίνετε σκάλες, αλλά μην το παρακάνετε.
- Ακολουθείστε τη δίαιτα που σας πρότειναν οι θεράποντες ιατροί.
- Μπορείτε να κάνετε ντους όσο συχνά θέλετε. Οι γάζες δεν αποτελούν πρόβλημα, διότι αφού τελειώσετε το ντους μπορείτε να τις αλλάξετε με καθαρές και στεγνές.
- Μην οδηγείτε αυτοκίνητο και μην επιστρέψετε στην εργασία σας μέχρις ότου το συζητήσετε με τον ιατρό σας και σας επιτρέψει.